कोल्हापुरातील कोपेश्वर मंदिर: 12 व्या शतकातील मंदिर.

रामचंद्र पाटील,जळगाव

कोपेश्वर मंदिर, खिद्रापूर, कोल्हापूर जिल्हा, महाराष्ट्र येथे आहे. हे महाराष्ट्र आणि कर्नाटकच्या सीमेवर आहे. हे सांगलीतूनही उपलब्ध आहे. शिवाय कोल्हापुरातील कोपेश्वर मंदिर १२ व्या शतकामध्ये शिल्हाराचा राजा गंडारादित्य यांनी ११० ते ११७८. दरम्यान बांधले होते. हे भगवान शिव यांना समर्पित आहे. तसेच हे कोल्हापूरच्या पूर्वेस, कृष्णा नदीजवळ प्राचीन आणि कलात्मक आहे.

कोपेश्वर मंदिर स्वर्गमंडपा, सभामंडप, अंतराल कक्षे आणि गर्भ गृह आहेत .स्वर्ममंडपात ओपन टॉपसह वेस्टिब्यूल आहे. गर्भगृह शंकूच्या आकाराचे आहे. तथापि बाहेरील देवता आणि धर्मनिरपेक्ष व्यक्तींचे आश्चर्यकारक कोरे आहेत. तळाशी असलेल्या हत्तीच्या पुतळ्यांचा मंदिराचा भार टिकतो.

कोल्हापुरातील कोपेश्वर मंदिर
आतल्या बाजूला आपण प्रथम विष्णू (धोपेश्वर) आणि शिवलिंग उत्तरेकडे पाहतो. परंतु अशी कोणतीही नंदी नाही ज्यांचे स्वतंत्र मंदिर आहे. मुख्य म्हणजे हॉल, जुने खांब, देवतांची कोरीव मूर्ती आणि विविध पोझमधील नर व फेमनाले कलाकार आकर्षक आहेत. तर कमाल मर्यादा rnatchless खोदकाम सह अर्धवर्तुळाकार आहे. बाहेरील बाजूस, पूर्ण ‘शिवलेलामृत’ कोरलेली आहे.

कोल्हापुरातील हे कोपेश्वर मंदिर प्राचीन शिल्पकलेचे उत्तम उदाहरणही असू शकते. शिल्हाराने हे 11-12 शतक स्थापित केले होते. कमाल मर्यादा अतुलनीय खोदकामांसह अर्धवर्तुळाकार आहे. आत उत्तरेकडे तोंड असलेल्या विष्णूची मूर्ती (धोपेश्वर) आणि शिवलिंग ”कोपेश्वर” आहे. विष्णूची मूर्ती असलेले हे भारतातील बहुतेक वेळा एकमेव शिव मंदिर आहे.